Марий мландыште эвакуироватлыме эстон йоча-шамыч нерген шарнымаш. 1941 ий гыч 1944 ий марте.

Улыт эше Марий кундемын тӱрлӧ луклаштыже тошто жапым пеҥгыдын шарныше-влак. Чавайнур ялын тунамсе полмезыже-влакат уке-уке да шарнат. Шарнымаш коклаште война жапысе тат вучыдымын лектын шинчеш!

Тудо жапыште мемнан коклаште Москва да эстон йоча-влак ыльыч. Нунын кокла гыч ме лӱмышт дене шарнена:
- Абу(о) - кандаш ияш наре рвезе. Но лу ий деч кугу огыл. Кузе нунын лӱмышт возалтын, ме огына пале. Сандене кок тӱрлӧ буква дене возена.
- Эндел - иктаж 9 гыч 14 ий марте,
- Альма 14 гыч 17 талук марте ийготан.

Альма лӱман ӱдырын фамилийже - Кисанурова. Фёдоровмытын пӧртыштышт Кисанурова дене пырля иленыт эше ныл ӱдыр-влак. Фёдоровмыт дене илыше ӱдыр-влакым толмекышт иктаж тылзе, тылзат пеле гыч лесоразработкыш колтышт. Нине ӱдыр-влак кокла гыч иктыже пушеҥге йымак логалын. Тушанак колен докан. Тидын нерген мыланна, йоча-влаклан, кугурак-шамыч ойленыт ыле. Ончыч рвезе улмо годым илышын тыгай татше-влакым шарнаш жапшат лийын огыл да тептернажат ситен огыл докан.

Вот кызыт шарнена да йодыш почеш йодыш лектыт. Нунын коклаште иктыже тыгай: Ойленыт мо тунамсе Абу(о)лан иктыж-кӧ тиде пӧртын озаже нерген? Вет Абу(о) илен марий литературын классикше С.Г.Чавайнын пӧртыштыже! Поръеҥ йоча семын келшен, модмаш лийын мо Чавайнын изи эргыже Юрийже дене. Вет Юрий Чавайнлан тунам 11 ий деч изиш веле шукырак лийын! Шкеже, Юрий, пырля илыме тат нерген ок мутлане ыле. Ала иктаж могай чарак лийын? Мый шкеже, куд ияш полмезе, шарнем, кузе Абу(о)м шоҥго ӱдырамаш ала вовайже, ала аваже наказатла ыле. Провинность ыштыме фактым рашемдымеке, чара йолан Абу(о)м шогалтат ала-молан пӱкеныш да шоҥго кува жгут семын пӱтырымӧ шӱргӧшовыч дене чара йолым кыра ыле.

Вот могай шарнымаш кодын. Тиде, шонем, эстон йочан могай пиалан улмыжым ужын, ме кӧранен кертынна. Мемнан
авана, акана, изана нигунам шӱргӧшовычым кычалын огытыл. Кученыт да тупым пӱгыртен, мо логалын, тудын дене нӱжыныт. Ӧпке таҥастарымаш йоча вуйышто лийын кертын.

С.Г.Чавайнын акаже, Овдоч кокай дене ила ыле Вова лӱман Моско гыч толшо рвезе. Абу(о) дене Вова ик гаяк капан лийыныт. Возена тиде серышым шонымаш дене. Ала Абу(о)н йочаже, ала уныкаже шарнат, кузе коча-ача йоча жапым шарнен, марий рвезе-влак нерген чынжымат, чын огылымат чиялтылын?

Ӱшанем, ме нунылан ала могай Африкысе калык тӱшкала койынна. Нужнан илыше, кушкедалтше да тӱрлӧ рожын вургем дене коштшо калыкым улан тӱшкала ончаш нимогай йӧн уке.

Серышым вучена тиде электрон адресыш: [email protected]